Hoe weet je dat je een burn-out hebt? Je herkent een burn-out aan 12 fases volgens psychologen Freudenberger en North. 

Je weet wel. Een overvolle mailbox. Drie afspraken die tegelijk in je agenda zijn gepland. Weer al een nieuwe collega bij je oersaaie online vergadering. En telefoontjes die je concentratiewerk verstoren. 

Privé en werk lopen volledig door elkaar heen Je baan was al druk, maar nu iedereen thuis zit, is het er niet beter op geworden. Je zit dan wel in je comfortabele jogging met je warme schapenleren pantoffels achter je computer… 

… maar fijn is het niet. 

Werkend aan de keukentafel, van videogesprek naar videogesprek met je kinderen die je aandacht nodig hebben en vragen of je bij hun schoolwerk kunt helpen. Let jij ook maar even niet op? Dan zitten ze op hun telefoon. Als jij dan toch maar in een andere kamer gaat bellen, staat als je later weer in de keuken komt het hele aanrecht vol met lege glazen en de restanten van de lunch. Je tosti-ijzer? Als jij ‘m niet schoonmaakt, doet niemand het. 

Jij en je collega’s zijn altijd beschikbaar 

Er zijn nog maar weinig mensen die elke dag strikt om vijf uur stoppen. Een lastig stuk toch nog maar even ’s avond afmaken, vergaderingen die steeds vaker buiten de ‘gewone’ werktijden worden gepland. ’s Avonds laat nog bezig zijn met je werkmails, óók na werktijd nog appen en bellen… 

…dat maakt het allemaal heel zwaar. 

Hoe zit jij nu achter je beeldscherm? Zuchtend? Zijn je schouders gespannen? Dreigt er hoofdpijn en is je denken gejaagd? Met Oud en Nieuw hief je nog het glas en zei je: ik ga in 2021 niet meer stressen. Iedere dag voor zessen stoppen met werken en hardlopen om te ontspannen. Maar het is je nu al niet gelukt. 

Proost! 

Voel je de signalen? 

Maar negeer je ze? 

Hoe lang duurt het nog voordat jij compleet instort? Laat die coronacrisis niet de gevangenis worden waarin jij geen rust en ontspanning hebt. Als je te lang te veel doet, loop je kans op een flinke burn-out. 

De term burn-out – chronische vermoeidheid – werd voor het eerst gebruikt door de Amerikaanse psychoanalyticus Herbert Freudenberger. Hij ontdekte dat het vooral optreedt bij mensen die uitermate veel van zichzelf eisen. Een sterke emotionele binding met hun werk hebben en hun eigenwaarde vooral uit werksuccessen halen. Dit zijn de 12 fasen van Freudenberger voordat je echt in een burn-out zit. 

Fase 1. De drang om je te bewijzen 

Je wil je werk heel goed doen en stelt te hoge eisen aan jezelf. Je gaat over je eigen grenzen heen, je voelt het aan je lijf. 

Fase 2. Je verhoogt je inzet 

Je gaat nog harder werken en kunt er maar niet mee stoppen. Je klachten worden erger en je vindt geen rust. 

Fase 3. Je verwaarloost je behoeftes (nog meer) 

Je bent alleen nog maar aan het werk en besteedt geen tijd aan je gezin, hobby’s of je sociale contacten. Een glas wijn geeft je verlichting. 

Fase 4. Verdringing van problemen en conflicten 

Je maakt fouten, maar geeft niet toe dat het niet goed met je gaat. Je reageert gevoelig op kritiek en op mensen die je hulp aanbieden. Je hebt naast lichamelijke nu ook psychische klachten. 

Fase 5. Je gooit je waarden om 

Datgene wat eerst heel belangrijk voor je was, doet er niet meer toe. Je vindt het contact met je familie en vrienden belastend. Je gaat ze uit de weg. Je merkt dat je niet voldoet aan hun verwachtingen en voelt je meer en meer gefrustreerd. 

Fase 6. Je ontkent de problemen en conflicten nog meer 

Je kunt je niet meer in anderen inleven. Vrienden en collega’s trekken zich terug. Je merkt dat je nog slechter presteert en je bent ontevreden over jezelf. Je lichamelijke klachten nemen fors toe. 

Fase 7. Je trekt je terug 

Je trekt je terug en je sociale kring wordt steeds kleiner. Je raakt geïsoleerd. 

Fase 8. Je gedrag verandert opmerkelijk 

Je gedraagt je anders dan vroeger en de mensen om je heen durven je er niet meer op aan te spreken. Je hebt hun hulp al heel vaak afgewezen. Je reageert heel emotioneel op alles wat je overkomt en je zondert je af. 

Fase 9. Je gevoel voor jezelf verdwijnt 

Jouw wensen, behoeftes en doelstellingen zeggen je niets meer. Je hebt geen enkele interesse in dingen die je eerst wel leuk vond. Je sleept je min of meer door de dag. 

Fase 10. Je voelt innerlijke leegte 

Je voelt je angstig, uitgeput, moedeloos en leeg. Je grijpt naar de fles of medicijnen. 

Fase 11. Je voelt je depressief en wanhopig 

De uitputting overheerst alles. Je hebt geen enkele zin meer in alles wat je doet. Al je levensvreugde is weg en je voelt je nu steeds wanhopiger. Elke nieuwe ochtend is een kwelling. Soms heb je zelfmoordgedachten. 

Fase 12. Niets gaat nog: je hebt een burn-out 

Je bent geestelijk en lichamelijk ingestort en niet in staat om ook maar iets te doen. Langdurige werkonbekwaamheid is dan vaak het gevolg. 

Herken je dit? 

Ja? 

Moet je er dan iets aan doen? 

Is dat nodig? 

Ja! 

Want als jij de signalen die je lichaam je geeft negeert, reken er dan ook maar op dat die burn-out vanzelf bij je aanklopt. Maak van hardlopen geen doodlopen, zet jezelf op de eerste plek en haal je voet van het gaspedaal. 

Jij bent de enige die je batterij kan opladen!

Hoe dan? 

Ik daag je uit om de andere kant op te denken. Zet er bijvoorbeeld het volgende voor in de plaats: 

1. Als ik veel werk, maak ik meer fouten en heb ik minder energie. Als ik op tijd stop voel ik me niet uitgeput en lever ik meer kwaliteit 
2. Als ik maar blijf leveren, schuiven mijn collega’s me steeds meer taken toe. Ik straal uit dat ik er nog wel meer bij kan hebben. Dat is precies het omgekeerde van wat ik wil 
3. Als ik rust en pauzes neem, voel ik me ’s avonds fit en kan ik echt genieten van mijn vrije tijd Door meer tijd voor mezelf te nemen, voel ik me meer in balans en laat ik me niet meeslepen door de hectiek 
4. Als ik doorga zoals ik nu bezig ben val ik om en ben ik veel verder van huis. 

Dit waren mijn woorden. Mijn taal. 

Wat echt werkt? 

Als jij voor jezelf opschrijft waarom het verstandig is dat je gas terug neemt. Neem jezelf serieus en ga er even voor zitten. Lees je schrijfsel elke dag meerdere malen hardop aan jezelf voor terwijl je jezelf in de spiegel aankijkt. Als je dit consequent doet, gaan je hersenen je nieuwe werkelijkheid vanzelf geloven. 

Let maar op! 

Laat je me weten of mijn tips ook voor jou werken? Ik ben er heel benieuwd naar.